o occidente cristián.

Contra o materialismo: a patria; [mais non abonda a patria abstracta unha ideia amplia con sentir a] non o Estado, non o Imperio, non soi esa ampria e xusta solidariedade humán que crean os necesarios vínculos de unha soberanía común ou de un común destiño histórico. Senón esa [fíos humanos fondas apelacións] outra chamada tenra, e fonda, [solidaeridade] do estreito familiar afincamento no chan nativo, na casta e no fogar, na vella lengua e no costume antergo, na historia propia e no propio arte, nese conxunto de características que pra nós definen á nazonalidade e vós –chamádelle de calquer xeito- a [Constitución de todos] recoñecedes en Galicia.

O materialista [é o home cosmopolita do internacional], é o cosmopolita internacional o “derracine”², o cibdadán de ningures. Non soña nun fogar familiar pra os seus, non quer perpetuar [nos seus fillos] as virtudes da súa Xenia, non ten nin unha tradición que gardar na caixa dourada dos seus recordos, nin un porvir que falagar no vóo infundo dos seus soños. Quer ser por sempre o efebo ditoso sen o abrazo dos fillos, nin a ternura da muller, abóndalle a

mortos cara o ceo, i-esas garras metálicas da nova Rusia que se esterrexe perto do cadeeiro estralante das prisións, i-ese [tremer] do trafego vertical de New York e todo o ouro do Wall-Street, fronte a gracia inxenua dunha cantiga aldeán de unha terra patriarcal [e leda] onde non haxa ricos nin probes, onde a xente, non é escrava do Estado nin da crase, viva leda e feliz.

E non pensedes que [debéramos facer unha Galicia, un pobo, unha terra patria pobo] así porque Galicia ten todo canto pode acaecerlle [pode apetecer] a unha patria pra ser o máis ledo (belido) fogar do home no mundo.

esto pode ser anulado ou esquecido por calquer internacionalismo demodé ou por calisquera imperialismo á moda? Non, non, nos temos de salvar pra nós e pra a nosa alcurna este tesouro. Nos pra salvar aos galegos, salvaremos a Galicia.

E si hay galegos que reneguen do seu nome, si hai galegos que se sinten desacougados no seu chan, se se esquecen da sua caste ou iñoren a sua hestoria, que luxen o seu arte i-arreneguen da sua fala, nos queremos convertilos a Galicia. Podemos non logralo. Poderán eles apagar o lume do noso fogar. Coiden que outro lume máis roxo non nos prenda logo no fogar deles.

caracteres da colectividade son deducibles das condutas dos individuos. Ti, fillo de unha terra incapaz de se gobernar, gozas neste mal? deixas o teu posto no fogar ao estranxeiro alleo, cedes o teu cargo ao estrano. Esta é a lenda negra. Avergónzaste de ser galego.

Ah, disme agora que hai galegos capaces, algúns? Poucos? Moitos? [Medíchelas capacidades?] Eres ti un deles? Ou medichel-a capacidade dos máis co a túa propia incapacidade. Si eres de antre eles tes a obriga de redimir aos mais gobernando os incapaces, si [non eres deles, e] eres incapaz, entrégarte aos mellores. Non sexa que coidemos de ti que eres tan pouca cousa que mesmo precisas que [mande en ti o estrano forasteiro] i-mande en ti un torpe estrano a que te goberne o irmán ben asisado.

fillos:

Castilla, madre Castilla

a los extraños, extraña!

Desde que outo orgulo de pobo tes visto ti, enxebre e gloriosa, aos fillos desleigados da Galicia e ti Cataluña “rica y plena” que si hai terra mas ufana sobre la capa del sol, leda da tua lingua e do teu traballo; e ti rexa Vasconia, espello das virtudes do fogar antergo, limpa e caseira, nidia levas da tua caste, e ti Andalucía, e ti Valencia… que ides decir de nos terra dos que renegan da sua terra!

Porque non calades vos os galegos incapaces que pregoades aos catro ventos a falsa nova da incapacidade do pobo intelixente, apto, sinceiro de Galicia. Levades cincocentos anos repetindoo e non vos fixo calar nin o feito de que outros galegos irmáns vosos conquerisen os postos de mando e de saber na Hespaña, [en moitas terras do mundo] e se espallasen polo mundo nunha xeira de traballo e de intelixencia. Cincocentos anos de repetilo. Vos o leváchedes as sentencias dos inquisidores, vos dixéchedes a historia escrita decindo. Vos llo contáchedes aos escritores do século de ouro, vos leváchedes ca vosa lingua choca ná

Di un refrán noso que mais sabe o tolo na casa que o sabio a allea. I-eu vos digo que Galicia sabe mais do seu que eses sabios que nos gobernan dende fora. E quero poñervos un exempro: Nos non tivemos nas nosas mans a estabilización da nosa vida social na aldeia galega i-o noso agro foi formado de costas ás correntes cooperativistas, á racionalización dos cultivos, a mellora da produccion ollou primeiro como a emigración deixou-a valeira os nosos fogares; ofrece ahora unha terra probe aos que retornan. [E que podemos agardar de fora os que –cantos- coidades que o Estado pode soio] O Estado Central soio pode embrullar mais os nosos probremas agrarios. Todos temedes del, non o neguedes. As forzas internacionais soio poden mergullar [revoltar mais] a nosa campía ou corporacións das nosas moradas denantes de agromar. Todos temedes deles, mesmo os que estades enrolados nos movementos que poden provocalos. Nós, soio nós, todos nós somos quen ten de tornalos ollos e resolver os problemas do agro galego, dese agro onde hai fame, onde hai desespero, fame e desespero que abren regueiro a unha estéril rebeldía. Sabémolo

E si me decides que temos razón e capacidade, pero que non hai ambente, eu teño que contestarvos espondo o criterio do meu partido sobre esto que chamades vos falta de ambente. Nós coidamos que o Estatuto é necesario. I – os estados de necesidade impóñense aos estados de opinión. Pero coidamos tamén que é popular, porque o quere Galicia, a verdadeira Galicia, a que pol-a sua vida ou pol-a preparación ten que sentilo como necesidade.

O que non hai en Galicia, o que non sinte Galicia é hostilidade contra o Estado español como tal Estado, é rivalidade contra outras terras da peninsua, o que non ten Galicia é oposición ao resto dos pobos peninsuares. E cando se di e se escribe que [é preciso] si houbese ambente estatutista os galegos, os galegos farían estas ou aquelas cousas que se fan alí ou acolá, a Dereita Galeguista ten que decir que si ambente estatutista [é ter hoxe] fose un ambente de rebeldía esteril, de violencia noxenta ou de [orgulo] fachenda vacua a Dereita preferiría que non houbera Estatuto. E que, si pra traer o Estatuto fose preciso sair polas rúas a dar morras i – a apedrear os comercios das industrias forasteiras, i –a queimar as ofi-

Permitídeme que, a prol desto, vos lembre agora que Galicia [ten unha persoalidade de seu i- unha capacidade de goberno] ten non soio o deber galego o deber hispánico de se gobernar. I- o Estatuto é non somentes unha obra actual de hispanidade senón un froito da tradición hispánica. Cantos trazan hoxe no nome da historia unha interpretación totalitarista do Estado español son tan alléinos como os homes da época neocesárica que en nome da razón e do progreso desfixeron a vella Hespaña pluralista pra impor unha nova Hespaña a modo de Francia. Tan afrancesados como os traidores que agarraron as tradicións de goberno peninsuares son os italianizados (?) de hoxe, os xermanizados de sempre que soio saben vestir cos figuríns ideolóxicos de agora sin afondar no ser das cousas. Tradición do réxime pluralista o que axuntou nos reinos medievais a variedade das terras, dos pobos, das razas, das relixións, das cortes, das vilas, das xurisdicións, na unidade da [gran] Hispania maior, espello de libertades. Tradición pluralista a que consagrou pra cada variedá un réxime, un estatuto, un orgulo de fuero que se mantiña mesmo contra o soberán absoluto. Tradición pluralista, amigos, bebida nas fontes da máis pura doutriña cristián.

Mais si esta é a tradición dos pobos da peninsua, nos temos tamén a nosa tradición non unitaria, senón pluralista (?), non centralista, senón armonizadora. Nós, os que hoxe co Estatuto pedimos a autonomía non somos un pobo de separatistas. Non sabemos o que é o separatismo. Somos o berce maternal das Hepañas a “terra gençor”, “la España madre de la España entera”, [o berce do Estado], a célula da formación histórica e social da Hispania cristián. Nós que

Fixádevos agora un instantiño na hestoria do noso Estatuto.

Dixemos que as libertades dos pobos teñen unha tradición hispánica, diremos [temos que decir] que esas libertades [galegas] hispánicas teñen [unha hestoria] o seu orixe en Galicia, naquela Galicia dos primeiros mosteiros e da primeira organización estatal fronte ao Andalus. Cando Galicia foi algo gobernouse de seu. Cando Hespaña contaba no concerto dos pobos, Galicia tiña unha estructura dee pobo autónomo. [E non penso ir lonxe, non]. Eu quero lembrarvos [(o) Reiño de Galicia que iniciouse onde non houbo conquista árabe senón iniciación de recon...] no Reiño dos Suevos [o primeiro en se convertir ao crist catolicismo] naquela gloriosa Hispania [prerrománica ante visigótica] gótica do século VIº que xorde onde nós puxemos os primeiros atreos do noso monacato e fomos os primeiros en retornar á vella fé. I- naquel outro Reiño dos primeiros tempos da Reconquista onde non poideron entrar os árabes conquistadores e foi xermolo do recobramento da terra cristián, I- aquela corte compostelán da época románica, florida de cantigas, esgrevia de arte, sabida de teólogos, cruxol de pobos, quintana de nacións, fogar do occidente cristián.

do Estado ao seu paso. Se o Gobernador [podía oporse] rehusaba un acordo da Xunta erguíase esta ao Rey con procuradores con mandato imperativo pra pra a derradeira instancia dos acordos. Desta Xunta dependeu aquela “Armada de Galicia” que librou a Galicia de corsarios no século XVI. Esta Xunta foi a que fixo sempre a ofrenda do Sacramento que os lugueses tedes como a máis tradicional das vosas festasa.

No século XVIII cando a hexemonía de Francia impuxo a España a organización centralista que afogou a vida [libre dos pobos] das nosas máis fermosas institucións antergas, [decaiunoa as nosas] – os Reinos, os gremios, os Colexios Mayores – cando unha arroutada de humanismo cosmopolita [uniformalista] uniformador i- egoista sacudía á Europa, decairon os organismos da vella Galicia. Un lóstrego de rexurdimento foi a Xunta

xuntas en Santiago as Diputacións tentaron [quixeron] formar unha mancomunidade. I- hoxe ca República a sua Constitución posibilita de “rexións autónomas”.

[Nos pra] Galicia trazou co P. Sarmiento no séclo XVIII as bases deste retorno á natureza que son os movimentos do patriotismo [local] da terra. Galicia acolleu con Pastor Díaz no regreso á vella lingua e con Faraldo na doutriñas da libertade dos pobos denantes de ningún outro pobo, este afincamento na historia, este retorno ao medievo e o romanticismo. Galicia ergueu un movimento provincialista galego cos irmáns da Iglesia , e dou tono político rexionalista con Brañas e a sua teoría, e soerguen ao terreo nazonalista cultural con Vicente Risco [e Vilar Ponte] a este proceso de integración galega. Fumos nós quen ensinou o naturalismo do XVIII, o romanticismo, o provincialismo, o rexionalismo,

E con respeito a este Estatuto que agora se plebiscita, como decir –leino o outro día nun xornal católico i- estatista – “ Este Estado le hicieron sentencia”? Non, amigos, o feitio do Estatuto é garantista da nosa capacidade e do noso siso político. E demostra ademáis a eficacia da política corporativista. [Foi feito] Lembrade como foi feito. [Organismos] Centros de estudio, partidos [fixeron] e técnicos redactaron ponencias. Asambleas abertas de corporacións, organismos, i- entidades discutírona deica chegar a esta fórmula de hoxe, que vai recibir a nosa aprobación [estatutaria] plebiscitaria, que vai ser inda aprobado polas Cortes de España.

E que fermoso texto legal, ordenado, orgánico, prudente, restaurando

I- agora unhas verbas pra as xentes de dereitas que me escoitan, pra cantos tendo con nós a comunidade da fe, ou a coincidencia na interpretación da vida militen [onde queiran] neste terreo que dimos en chamar a dereita – que non é certamente a area da burguesía, nin do capitalismo, como pensan algúns – seña cal sexa o seu programa teñen de [meditar] tomar unha determinación pra o día do plebiscito [hoxe sobre o estatutismo galego].

Nós non vimos á política galega a facer cargos a ninguén, a botar pauliñas, nin a erguer liorta. Non, non [queremos] podemos pedir pedir hoxe contas a ninguén da sua conduita a respeito do Estatuto. É certo que [nós as dereitas galegas tivemos un día] pudo ter vido pol-o esforzo das dereitas e que veu cando gobernan as esquerdas. Un dato máis pra que o sumedes a unha longa e tristeira esperiencia. Outros escriben por nós con letra roxa os postulados da nosa doutriña nós deixamos, con verdadeira contumacia, que as verdades católicas se convirtan en tolerías sectarias e que a nos xusticia ande pol-o mundo vestida de iniquidade, mais o cristián , o verdadeiro cristián ten unha leda confianza nestas aparentes contradicións; non en van o mundo naceu a nova vida baixo os brazos de un patíbulo, i- a redención consumou no mais tráxico dos crimes. [Pior é, amigos e irmáns que vistamos nos. Que a nosa]

i- un desexo de] porque vos non renunciades, non podedes renunciar a que o Estatuto sexa unha reintegración de Galicia ao seu propio ser histórico e tedes que confiar pra elo si fai falla mesmo nos vosos adversarios, porque son galegos i- en todo galego, por arredado que esté hoxe de nós, hai un sentido da patria que os partidos, i- os comités, i- as alianzas electorás non poden afogar.

Si votamos o Estatuto é pois porque queremos continuar a hestoria de Galicia. Si queremos a autonomía [é porque] non é [ porque] pra que ninguén se aproveite das nosas vellas libertades. Si erguemos nas nosas mans a bandeira azul e branca é porque sabemos que nin dou, nin da nin dará cobixo a traidores, nin a incendiarios, nin a asesinos, porque [imos confiar, porque imos esa bandeira leva aínda] os mesmos que hoxe defenden o Estatuto como porta pra a libertade – si [mañán ] un balbordo [vento]de barbarie sulaga a outra terras serviranse con nós do Estatuto pra pechar unha porta contra a escravitude.

visto]

Mais coidade na posición contraria. Supoñede, non é moito supoñer [cicais] , que trunfa o plebiscito, que se impoña o Estatuto, que unha Galicia autónoma guiada pol-o Frente Popular navega cara un incerto porvir. Ti, católico, ti dereitista, que o día 28 quedaches na casa, ti que aquel día non dixeches que “si” non poderás [cicais evadirte dos problemas dicindo: “Yo no traje esto, yo me opuse a esto” mais non poderás] con frente ergueita chamarte á parte nesa obra autonómica. [Non,] Ti terás a necesidade de decir: “Eu axudei a que viñese o Estatuto i- agora non tolero que se me defraude...”? [Non coviña mais] Convén que poidas decir: “Eu traballei por un Estatuto de Galicia, non de un Partido, eu pido que se respete o que todos, todolo-s galegos a unha temos conquerido “Ese Estatuto do 28 de xunio que votamos dereitas i- esquerdas, ese Estatuto é unha carta de convivencia, non unha patente de persecución”.

[Na furna, eu votei no 28 de xunio unha branca pomba e non deixo que ninguén ma troque en garduña] .

Pero temos inda algo mais. O Estatuto que aproba a Asambreia de Compostela do ano 1931, gracias aos nosos esforzos, pois alí traballamos moitos homes de dereitas, non é un Estatuto sectario, [pol-a contrario ós avesos] e un texto limpamente aberto a todos, sin unha soia liña que repune á [nosa] concencia de católicos [ou aos dereitos dos non galegos estabrecidos en Galicia. Ese Estatuto defende e consagra a constitución da xunta provisional para todol-os partidos, mesmo os adversos ao réxime, nas institucións democráticas de representación proporcional do referendo e recolle os nosos dereitos posibremente minoritarios na Galicia de mañán]. I- eu vos digo tamén. Si queremos que este Estatuto se manteña tal cal é, si hemos ter dereito o día de mañán a berrar ben outo si as Comisións de

Católicos galegos, homes da dereita do meu país, por ves primeira na hestoria de Galicia nós todos somos chamados a decir co voto a nosa conformidade ou a nosa disconformidade nun asunto de concencia, unha cuestión de ideias, non envolta baixo apariencias de persoalismo, espida de todo baixo interés persoal. Por ves primeira na nosa hestoria, amigos, imos decir si Galicia quer gobernarse de seu.

[Eu vos pido,] Galicia vos pide que neste día solene do 28 de xunio non sexades vos quen deserte. [Galicia vos prega] Galicia, os que por coñecela a amamos moito vos pregamos que non fagades fracasar denantes de nacer o réxime autonómico do noso pobo. En nome dos galegos que ensoñaron esta hora e que xa